Szczodre Gody 21-22 Grudnia

Szczodre Gody w kontekście Bożego Narodzenia

21 grudnia 2024 roku, w samym sercu zimowego przesilenia, obchodzimy Szczodre Gody – pradawne, słowiańskie święto, które stało się inspiracją dla wielu współczesnych tradycji bożonarodzeniowych. Historia tych obchodów sięga czasów przedchrześcijańskich, kiedy to nasi przodkowie celebrowali nadejście nowego roku i odrodzenie słońca. To właśnie wtedy, w najdłuższą noc roku, światło zaczynało triumfować nad ciemnością.

Historia i Znaczenie Szczodrych Godów

Szczodre Gody, znane również jako Święto Godów, były obchodzone przez wiele słowiańskich plemion na całym obszarze wschodniej i centralnej Europy. W Polsce, święto to miało szczególne znaczenie aż do momentu chrystianizacji, kiedy to chrześcijaństwo zaczęło stopniowo przejmować i adaptować dawne pogańskie obrzędy. Kroniki chrześcijańskie z tego okresu, takie jak “Kronika Galla Anonima” czy “Kronika wielkopolska”, często wspominają o pogańskich obchodach jako o przeszkodach w szerzeniu nowej wiary.

Reakcja Pogańska

Po śmierci Bolesława Chrobrego w 1025 roku, Polska doświadczyła okresu zamętu, znanego jako reakcja pogańska. Był to czas, kiedy próby powrotu do publicznego i narodowego obchodzenia dawnych wierzeń przodków były zauważalne. Największe powstania miały miejsce:

• • 1022: Pierwsze powstanie pogańskie.

• • 1034: Powstanie podczas panowania Bezpryma.

• • 1038: Największe powstanie pogańskie, które miało miejsce w Wielkopolsce, skierowane przeciwko wzrostowi powinności prawnej i wprowadzaniu chrześcijańskich norm obyczajowych.

Ostatnie powstanie pogańskie miało miejsce w 1038 roku w Wielkopolsce. Zostało stłumione przez siły książęce i kościelne, co zahamowało dalsze pogańskie ruchy. Krom włądca był Kazimierz I Odnowiciel. Był on tylko księciem Polski, ale dla Watykanu walczył z ojczystymi buntownikami, aby przywrócić porządek i władzę centralną papiestwa. A pamiętajmy co zrobił z całą starodawną drewnianą architekturą, i megalitycznymi strukturami… wszystko odnowił i przemurował…

Tradycje i Obrzędy Szczodrych Godów

Podczas Szczodrych Godów, rodziny gromadziły się przy wspólnym stole, obfitującym w różnorodne potrawy. Na stole znajdowały się dania takie jak:

• • Kutia: tradycyjna potrawa z pszenicy, miodu, maku i bakalii.

• • Barszcz z uszkami: czerwony barszcz podawany z pierożkami wypełnionymi grzybami.

• • Pierogi: z kapustą i grzybami, ziemniakami, czy też na słodko z owocami.

• • Ryby: najczęściej karp przygotowywany na różne sposoby.

• • Kompot z suszu: napój z suszonych owoców, który symbolizował obfitość i dostatek.

Kolędowanie – Stara Tradycja

Kolędowanie, czyli chodzenie od domu do domu z pieśniami i życzeniami, to jedna z najstarszych tradycji związanych ze Szczodrymi Godami. Kolędnicy przebrani byli za różne postacie, takie jak Śmierć, Turon (wilkołak) czy Diabeł, które miały za zadanie nie tylko zabawić domowników, ale również przynieść im szczęście i pomyślność na nadchodzący rok. Turon, symbolizujący zło i dzikość, był jedną z najważniejszych postaci w orszaku kolędniczym, budząc respekt i strach.

Dodatkowo, w orszaku kolędników można było zobaczyć Gwiazdę lub Słońce, symbole odradzającego się światła, które były noszone na długich kijach i oświetlone, by podkreślać triumf światła nad ciemnością.

Śpiewane Pieśni

Kolędnicy śpiewali różnorodne pieśni, które często miały charakter religijny lub ludowy. Przykładami mogą być:

• • „Dzisiaj w Betlejem”

• • „Lulajże Jezuniu”

• • „Wśród nocnej ciszy”

Postacie w Orszaku

Orszak kolędników składał się z wielu barwnych postaci:

• • Turon: przebrany za dzikiego zwierza, symbolizujący odchodzące zło.

• • Diabeł: postać strasząca, ale i żartobliwa.

• • Śmierć: postać przypominająca o przemijaniu.

• • Gwiazdor: niosący gwiazdę symbol odrodzenia słońca.

• • Trzej Królowie: symbolizujący mędrców z dalekich krain.

Prezenty dla Kolędników

Kolędnicy w zamian za swoje występy otrzymywali drobne podarunki, takie jak:

• • Owoce: jabłka, orzechy.

• • Słodycze: pierniki, cukierki.

• • Pieniądze: drobne monety.

Mikołaj i Dziadek Mróz

Postać Świętego Mikołaja, znanego z rozdawania prezentów, pojawiła się w tradycji polskiej w XIX wieku, przybywając z zachodu. Z czasem zastąpił on postać Dziadka Mroza, który był symbolem zimy i przynosił dzieciom prezenty w krajach słowiańskich, głównie w Rosji.

Dziadek Mróz, znany również jako Ded Moroz, to postać, która wciąż jest popularna w Rosji, Ukrainie i Białorusi. Jest on odpowiednikiem Świętego Mikołaja, lecz w odróżnieniu od niego, towarzyszy mu wnuczka Śnieżynka.

Podobne Zwyczaje w Innych Krajach

Podobne do Szczodrych Godów obrzędy można znaleźć w tradycjach wielu innych kultur:

• • Japonia: Festiwal O-shogatsu, obchodzony na przełomie roku, zawiera elementy powitania nowego roku i odnowienia duchowego.

• • Ameryka Południowa: W krajach andyjskich, takich jak Peru czy Boliwia, obchodzony jest Inti Raymi, święto ku czci boga słońca.

• • Czarna Afryka: W różnych krajach afrykańskich obchodzone są tradycyjne święta związane z cyklami rolniczymi i odrodzeniem natury.

• • Egipt Faraonów: W starożytnym Egipcie obchodzono święto Opet, które miało na celu odnowienie boskiej mocy faraona.

Pogański Nowy Świt

Współczesne ruchy neopogańskie dążą do pokojowego odrodzenia dawnych Tradycji i Wierzeń Przodków. W Polsce, Szczodre Gody zyskują na popularności, szczególnie wśród osób poszukujących korzeni i tożsamości kulturowej. Portal odrodzeni.pl jest jednym z miejsc, które promują te wartości, niosąc światło odrodzenia Polsce i światu.

Serdeczne Życzenia

Dziś, 21 grudnia 2024 roku, świętując Szczodre Gody, życzymy Wam radości, pokoju i obfitości w nadchodzącym roku. Niech światło nowego słońca przyniesie Wam zdrowie, szczęście i miłość, a tradycje przodków niechaj nadal żyją w Waszych sercach. Cześć i Chwała Wierze Przodków!

Z pozdrowieniami, Portal odrodzeni.pl / Zespół Prawia